Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. kuse, kose U    'lucfenyő, jegenyefenyő; Picea excelsa'  de 'Fichte, Tanne – Picea excelsa'  en 'spruce, fir; Picea excelsa'



    UEW № 429 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Növényfajok


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    finn kuusi 'Tanne; Picea excelsa; Fichte, ?Pinus silvestris'Gen. kuusen
     
    észt kuusk 'Fichte'Gen. kuuse
     
    számi/lappLkuossa 'Fichte'
    Nguossâ -s- 'Picea excelsa'
    Notkuoss 'Tanne'209
    Kldkūss 'Tanne'209
    Tki̊̄ss 'Tanne'209
     
    mordvinEkuz 'Fichte'MSFOu: 22:20 (Paasonen)
    Mkuz 'Fichte'MSFOu: 22:20 (Paasonen)
     
    mari/cseremiszKBkož 'Fichte, Tanne; Picea excelsa'
    Ukož 'Fichte,Tanne; Picea excelsa'
    Bkož 'Fichte, Tanne; Picea excelsa'
     
    udmurt/votjákSki̮z 'Rottanne, Pinus picea'
    Kkə̑z 'Rottanne, Pinus picea'
    Gkı̣̑z 'Fichte, Abies excelsa'Wichm [wotj]
     
    komi/zürjénSkoz 'Fichte, Tanne; Picea excelsa;'
    Iχadi̮ĺej ''< nyenyec
    Pke̮z 'Fichte, Tanne; Picea excelsa;'
    POku̇z 'Fichte, Tanne; Picea excelsa;'
     
    hanti/osztjákVkol 'Fichte, Abies excelsa'OL: 141
    DNχol 'Fichte, Abies excelsa'OL: 141
     
    manysi/vogulKUχowt 'Tanne'WV: 73
    Pkowt 'Tanne'WV: 73
    LUkaγt 'Tanne'WV: 73
    Soχowt 'Tanne'WV: 73
    Soχɔ̄wt 'Tanne'Steinitz, WogVok: 235
     
    nyenyecOχādī 'Fichte'177
    Njkāt 'Fichte'
     
    enyecChkari 'Tanne'
    Bkadi 'Tanne'
     
    nganaszan kuʔa 'Tanne'
     
    szölkupTak͔uut 'Tanne'
    Turqūt 'Fichte'MSFOu: 122:320 (Lehtinen)
    Nk͔ādé 'Tanne'
    Nkaadé 'Tanne'
    Nk͔áadè 'Tanne'
    Keqūt 'Tanne'Vir: 160 (Donner, mitg. Joki)
     
    kamassz koʔ 'Tanne'
     kot 'Tanne'
     
    karagassz kat 'Tanne'Beitr: 228


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    Vgl. alt.: sam. >   türk. qadï , tschuw. χïra ; mong. qusi 'cedar, Siberian pine'; ma.-tung. *kʽasi-kta 'ель' : asikta, gold. χasikta .

    Das w, γ in wog. kowt, kaγt ist höchstwahrscheinlich ein Sekundärlaut. Ebenfalls sekundär ist γ — infolge einer falschen Regression — in wog. So. wiγr 'rot' (~ P wǖr 'Blut'): vgl. finn. veri 'Blut' (s. *wire 'Blut' FU).

    Der Vokal der ersten Silbe in den finn., mord., obugrischen., sam. und eventuell in den tscher. Wörtern geht auf ein *u, in den lapp., perm. und möglicherweise in den tscher. Wörtern auf ein *o zurück.

    Die Rekonstruktion der Form PU *kowse — wohl auf Grund des Wog. (s. Collinder: CompGr. 407) — ist irrtümlich.



    Bibliográfia
    • 14: 55
    • Abaev 1: 638 = Абаев, В.И., Историко-этимологический словарь осетинского языка 1–3 Москва – Ленинград 1958, 1973, 1979.
    • Rédei: ALH 13: 277 = Acta Linguistica Academiae Scientiarum Hungaricae. 1–, Budapest 1951–.
    • N.Sebestyén : ALH 1: 315 = Acta Linguistica Academiae Scientiarum Hungaricae. 1–, Budapest 1951–.
    • Hajdú: ALH 2: 259 Anm, 14: 55 = Acta Linguistica Academiae Scientiarum Hungaricae. 1–, Budapest 1951–.
    • Moór: ALH 7: 373 = Acta Linguistica Academiae Scientiarum Hungaricae. 1–, Budapest 1951–.
    • Collinder: AUU 1/4: 143 = Acta Universitatis Upsaliensis. Nova Series. Acta Societatis Linguisticae Upsaliensis. I–, Stockholm – Göteborg-Uppsala 1963–.
    • Beitr 228 = Paasonen, H., Beiträge zur finnischugrisch-samojedischen Lautgeschichte Budapest 1917 (Sonderdruck aus Keleti Szemle XIII–XVII).  
    • Vasmer: Beitr 3: 530, 547 = Paasonen, H., Beiträge zur finnischugrisch-samojedischen Lautgeschichte Budapest 1917 (Sonderdruck aus Keleti Szemle XIII–XVII).  
    • Collinder: CompGr 99, 165, 380 = Collinder, Björn, Comparative Grammar of the Uralic Languages. Stockholm 1960.
    • Rédei: CSIFU 433.00 = Congressus Secundus Internationalis Fenno-Ugristarum (1965). Helsinki 1968.
    • Bouda: ÉFOu 2: 173 = Études Finno-Ougrienne. 1–, Paris – Budapest 1964–.
    • ESK = Лыткин, В.И. – Гуляев, Е.И. Краткий этимологический словарь коми языка. Москва 1970.
    • Serebrennikov: Etimologija 1966: 298
    • Matveev: Etimologija 1967: 193
    • Lehtisalo: FUF 21: 11 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • E.Itkonen: FUF 29: 303, 31: 165, 195, 295, 296 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Paasonen: FUF 7: 29 Anm = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Setälä: FUFA 12: 53 = Anzeiger der Finnisch-ugrischen Forschungen [Angaben s. unter FUF]
    • Joki: FUFA 32: 54 = Anzeiger der Finnisch-ugrischen Forschungen [Angaben s. unter FUF]
    • FUV = Collinder, Björn, Fenno-Ugric Vocabulary. An Etymological Dictionary of the Uralic Languages. Stockholm 1955.
    • Ahlqvist: JSFOu 1: 89 = Suomalais-ugrilaisen Seuran Aikakauskirja. Journal de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1886–.
    • Setälä: JSFOu 30/5: 42 = Suomalais-ugrilaisen Seuran Aikakauskirja. Journal de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1886–.
    • Budenz: MdNyt 24 = Budenz, József, Moksa- és Erzamordvin nyelvtan. Budapest 1876 [Sonderdruck aus NyK 13].
    • Hajdú: MKE 13, 68 = Hajdú, Péter, A magyarság kialakulásának előzményei. Budapest 1953 (NytudÉrt 2).
    • Ahlqvist: MMdGr 160 = Ahlqvist, August, Versuch einer mokscha-mordwinischen Grammatik nebst Texten und Wörterverzeichnis. St. Petersburg 1861 (Forschungen auf dem Gebiete der ural-altaischen Sprachen. I. Theil).
    • Wiklund: MSFOu 10: 221 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • Joki: MSFOu 125: 164 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • NyH7 43.00
    • N.Sebestyén : NyIOK 1: 385 = A Magyar Tudományos Akadémia Nyelv- és Irodalomtudományi Osztályának Közleményei. 1–, Budapest 1951–
    • Halász: NyK 23: 32 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • Munkácsi: NyK 23: 88 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • N.Sebestyén : NyK 51: 422
    • Rédei: NyK 64: 72 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • Rédei: NyK 70: 40 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • Sauvageot: Rech 96 = Sauvageot, Aurélien, Recherches sur le Vocabulaire des Langues Ouralo-Altaiques. Thése proposée á la Faculté des Lettres de l'Université de Paris. Budapest 1929.
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Collinder: SSUF 1940-42: 98 = Språkvetenskapliga Sällkapets i Uppsala Förhandlingar 1882–[Band 1955/57. = Uppsala Universitets Ärsskrift 1957. Uppsala – Wiesbaden].
    • Castrén: Suomi 1845: 178
    • Lindström: Suomi 1852: 50
    • Castrén: TscherGr 64 = Castrén, M. Alexander, Elementa grammatices tscheremissae. Kuopio 1845.
    • Serebrennikov: UAJb 29: 228 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Sauvageot: UAJb 30: 3 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • E.Itkonen: UAJb 34: 200, 41: 90 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Rédei: UAJb 41: 135 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Joki: UAJb 41: 160 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Hajdú: UAJb 41: 257 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Sinor: UAJb 41: 278 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Castrén: Versuch 84 = Castrén, M. Alexander, Versuch einer ostjakischen Sprachlehre nebst kurzem Wörterverzeichnis. 2. verb. Aufl. Hg. von Anton Schiefner, St. Petersburg 1858.
    • VglWb 1: 78 = Donner, O., Vergleichendes Wörterbuch der finnisch-ugrischen Sprachen. Leipzig I, 1874 ; II, 1876; III, 1888.
    • Räsänen: Vir 1947: 167 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.
    • Joki: Vir 1950: 160 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.
    • Matveev: VJa 1964/2: 71 = Вопросы языкознания [1]–, Москва 1952–.
    • E.Itkonen: VJa 1967/1: 142 = Вопросы языкознания [1]–, Москва 1952–.
    • Räsänen: VJa 1968/1: 48 = Вопросы языкознания [1]–, Москва 1952–.
    • Lytkin: VokPerm 143, 151, 162 = Лыткин, В. И., Исторический вокализм пермских языков Москва 1964.