Uralonet
Research Institute for Linguistics, HAS MagyarEnglishDeutsch   InformationHelp

  1. kurɜ FU    'mélyedés, vízvájta mélyút, hágó két hegyoldal között'  de 'Vertiefung, vom Wasser ausgegrabener Hohlweg, Paß zwischen zwei Bergabhängen'  en 'depression, gully, pass between two mountainsides'



    UEW № 422 By No.: << Previous Next >> New search

    Lexical field: Festland


    Set of correspondences
     
    Finnish kuri 'Art u. Weise sich zu betragen 1. zu handeln; Sitte, Behandlungsart, Zucht, Züchtigung, Seite; (SKES) kapeikko, kuja, sola (rakennusten välillä); enger Paß, Gasse, Paß (zwischen Gebäuden)'
     kuru 'djup fåra, fåra emellan grundare ställen på elfsbotten, fördjupning emellan berg, bergsreva; spetsig vinkel, spetsigt hörn; liten bugt, vik; tiefe Furche, Furche zwischen seichten Stellen auf dem Flußboden, Vertiefung zwischen Bergen, Schlucht; spitze Winkel, spitze Ecke; kleine Bucht, Bucht'
     
    Estonian kuru 'Winkel, dunkler Korridor (in d. Riege), schmaler Weg zwischen Zäunen, Kellerhals, Eingang in d. Keller'
     
    ? Saami/LappishLkurra 'Schnitt, Kerbe, Scharte; schmale Senke in einem Hochgebirgsrücken'
    Ngurrâ -r- 'chip dint (in the edge); cleft, small mountain gap'
    Tkurr 'Schlucht'2051
     
    ? Komi/ZyryanSguran 'Grube'
    Leguran 'tiefe Grube'
    Prguran 'tiefes Tal'
    Vguran 'Vertiefung, Grube, Graben; Grube im Keller zum Lagern von Schnee und Eis; Wasserriß; nicht zugefrorene Stelle im Eis'
     
    Khanty/OstyakVkor 'Höhlung (in einem Baum)'329
    Vwač-kor 'Straße (in der Stadt)'wač 'Stadt'
    Trjkor 'Höhlung, längsgehendes Loch (in einem Baum, einer Flinte, einem Pfeifenstiel, einem Horn usw.); Bett (eines kleinen Baches, eines Regenbachs, nicht eines Flusses)'329
    Ojos-χor 'durch den Wald gehauener Weg'jos 'Weg, Pfand'
     
    Hungarianreghorhó 'mély hegyi út két hegyoldal közötti szoros út, szakadékos hegyoldalba vájódott, vízmosta meredek út,, tiefer Gebirgsweg, enger Weg zwischen zwei Bergabhängen in einem zerklüfteten Bergabhang, vom Wasser ausgegrabener steiler Weg'
    reghoró 'mély hegyi út két hegyoldal közötti szoros út, szakadékos hegyoldalba vájódott, vízmosta meredek út,, tiefer Gebirgsweg, enger Weg zwischen zwei Bergabhängen in einem zerklüfteten Bergabhang, vom Wasser ausgegrabener steiler Weg'
    reghorh 'mély hegyi út két hegyoldal közötti szoros út, szakadékos hegyoldalba vájódott, vízmosta meredek út,, tiefer Gebirgsweg, enger Weg zwischen zwei Bergabhängen in einem zerklüfteten Bergabhang, vom Wasser ausgegrabener steiler Weg'
    reghorhos 'mély hegyi út két hegyoldal közötti szoros út, szakadékos hegyoldalba vájódott, vízmosta meredek út,, tiefer Gebirgsweg, enger Weg zwischen zwei Bergabhängen in einem zerklüfteten Bergabhang, vom Wasser ausgegrabener steiler Weg'
    reghorog 'mély hegyi út két hegyoldal közötti szoros út, szakadékos hegyoldalba vájódott, vízmosta meredek út,, tiefer Gebirgsweg, enger Weg zwischen zwei Bergabhängen in einem zerklüfteten Bergabhang, vom Wasser ausgegrabener steiler Weg'
    reghorgos 'mély hegyi út két hegyoldal közötti szoros út, szakadékos hegyoldalba vájódott, vízmosta meredek út,, tiefer Gebirgsweg, enger Weg zwischen zwei Bergabhängen in einem zerklüfteten Bergabhang, vom Wasser ausgegrabener steiler Weg'
    Althurhu 'mély hegyi út, két hegyoldal közötti szoros út, szakadékos hegyoldalba vájódott (vízmosta) meredek út; tiefer Gebirgsweg, enger Weg zwischen zwei Bergabhängen, in einem zerklüfteten Bergabhang (vom Wasser) ausgegrabener steiler Weg'1055 TA
    AltSulmus-horka 'mély hegyi út, két hegyoldal közötti szoros út, szakadékos hegyoldalba vájódott (vízmosta) meredek út; tiefer Gebirgsweg, enger Weg zwischen zwei Bergabhängen, in einem zerklüfteten Bergabhang (vom Wasser) ausgegrabener steiler Weg'OklSz. 1339


    Commentaries
    MagyarDeutsch

    Das Element des ung. Wortes ist ein Diminutivsuffix. Altung. hu, chu [ɔ: *γu] < FU * ist ein denom. Nominalsuffix.

    Die Bedeutung des finn. Wortes wurde wohl auch durch die Bedeutung von schwed. (dial.) skuru 'Öffnung, Furche, Spalte, Einschnitt, Höhlung' beeinflußt. Die Bedeutung 'Zucht, Disziplin' usw. ist sekundär.

    Das lapp. Wort kann auch ein finn. Lehnwort sein.

    Wegen des onomat. Charakters und des u der ersten Silbe kann das syrj. Wort nur mit ? hierher gestellt werden.

    Der Vergleich von finn. kuru mit syrj. S kurja 'Bucht' (Lindström: Suomi 1852: 48; Kalima: FUF 18: 29; Kálmán: NyK 56: 275; Kálmán: RLW 30; A. Kövesi: Permiképz. 132) kann aus lautlichen und semantischen Gründen nicht akzeptiert werden. Die Zusammenstellung des finn. und syrj. Wortes mit wog. (Munk. mitg Kálmán: a. a. O.) KO kwårγˊə 'курья' ist ebenfalls irrtümlich. Das wog. Wort ist obugrischen Ursprungs.

    Das ung. Wort wurde mit dial. horol- 'reiben' und hornyol- 'kerben, falzen' (Szamota: NyK 25: 137; P. Komondor [= Pais]: MNy 23: 51; Bárczi: TA: 34) verglichen. Das ist wegen semantischer bzw. lautlicher (inlautendes *!) Schwierigkeiten nicht akzeptabel. Dial. horol- s. unter *korɜ- (korwɜ-) 'schaben' FU, hornyol- s. unter *kurńa 'Kerbe, Furche' FU.



    Bibliography
    • FUV = Collinder, Björn, Fenno-Ugric Vocabulary. An Etymological Dictionary of the Uralic Languages. Stockholm 1955.
    • Liimola: MSFOu 145: 133 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • Äimä: MSFOu 45: 250 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • MSzFE = A magyar szókészlet finnugor elemei. 1–3. Föszerkesztő: Lakó György. Szerkesztő: Rédei Károly [1–3] és K. Sal Éva [3]. Munkatársak: Erdélyi István, Fabricius-Kovács Ferenc, Gulya János, K. Sal Éva, Vértes Edit. Budapest 1967, 1971, 1978.
    • Rédei: NyK 72: 157 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Europaeus: Suomi 1868: 167
    • E.Itkonen: UAJb 28: 71 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Rédei: Vir 1970: 45 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.