Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. poča FU U   'rénborjú'  de 'Rentier, Rentierkalb'  en 'calf of reindeer '



    UEW № 780 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Állatfajok


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    ? finn poro 'Ren, Rentier; zahmes Wildrentier'
     
    számi/lappLpå̄tsōi 'Rentier; Rentierherde'Kuollan: 1534
    Nboaʒo 'Rentier'Gen. bǫwcuKuollan: 1534
    Nbǫcˈcu ~bǫwcu '(tame) reindeer'
    Notpoac ~ poaʒʒ 'Rentier'Kuollan: 1534
    Kldpoaʒ 'Rentier'Kuollan: 1534
    Tpoaʒaj 'Rentier'Gen. pı˚ѳcci̊Kuollan: 1534
    Kpoaʒaj 'reindeer tame'Gen. pı˚ѳcci̊
     
    mari/cseremiszKBpučə̑ 'Rentier(kalb)'
    Upüćö 'Rentier(kalb)'
    Cpiče 'Rentier(kalb)'
    Cwüčö 'Rentier(kalb)'
    Bpüčö 'Rentier(kalb)'
    Bwüčö 'Rentier(kalb)'
     
    udmurt/votjákSpuǯej 'Rentier(kalb)'
     
    komi/zürjén pež 'junges, ungehörntes Rentier'< hanti/osztják
    Ipež: pež-ku 'Haut des Rentierkalbes'< hanti/osztják
     
    hanti/osztjákVpečəγ 'zahmes Rentierkalb im ersten Jahr'Ostjakisches: 754
    Krpečə 'Wildrentier im ersten Jahr'Ostjakisches: 754
    Kazpešĭ 'zahmes Rentierkalb im ersten Jahr'Ostjakisches: 754
     
    manysi/vogulKpāši 'Rentierkalb'Alhqvist [wog]
    Kpasig 'Rentierkalb'
    Sopāsiγ 'Rentierkalb'MSFOu: 134:222 (Kannisto, mitg. Liimola)
     
    ? kamassz poʔdu 'Ziege; Capra sibirica'
     
    ? kojbál podo 'Ziege'MSFOu: 64:18, 35 (Klaproth, mitg. Donner)
     pooto 'Cervus capreolus'Zoogr: 1:220


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    Vgl. juk. pədža, pəďe 'Elentier'; alt.: türk., jak. büčen, bičen 'кабарка муcкуcная (Moschus moschiferus)', tung. bičēn , lam. bǖčeke, bǖčen 'коcуля', oltscha, gold. bočan , orotsch. bučan 'изюбр'.

    Finn. und lapp. o sowie das wotj. Wort enthalten ein Ableitungssuffix *. Ostj. γ, ə, ĭ und wog. γ sind ebenfalls Ableitungssuffixe.

    Das finn. Wort gehört nur dann hierher, wenn in der finn. Form poδoi̯, die auf Grund der lapp. usv. Wörter anzunehmen ist, der Lautwandel (*č >) *δ >r mit euphemistischen Gründen zu erklären ist oder wenn das r das Ergebnis einer Kontamination mit peura (< *petra, *peδra) 'wildes Rentier' ist (*poδoi̯ X *peδra, *petra).

    Die unregelmäßigen tscher. ü und i, ostj. *e und wog. (?) *ä können mit euphemistischer Deformation zusammenhängen.

    Das U Wort gelangte in mehrere Sprachen: tschuw. poži, tat. pöšöj 'Elentier' stammen wohl aus dem Wotj., russ. пешка 'junges Rentier, Fell eines solchen' aus dem Syrj. oder aus den obugrischen Sprachen, russ. пыж, пыжик 'junges Rentier' aus einer der obugrischen Sprachen.



    Bibliográfia
    • Kálmán: ALH 1: 261 = Acta Linguistica Academiae Scientiarum Hungaricae. 1–, Budapest 1951–.
    • Collinder: AUU 1/4: 143 = Acta Universitatis Upsaliensis. Nova Series. Acta Societatis Linguisticae Upsaliensis. I–, Stockholm – Göteborg-Uppsala 1963–.
    • Beitr 263 = Paasonen, H., Beiträge zur finnischugrisch-samojedischen Lautgeschichte Budapest 1917 (Sonderdruck aus Keleti Szemle XIII–XVII).  
    • Collinder: CompGr 376 = Collinder, Björn, Comparative Grammar of the Uralic Languages. Stockholm 1960.
    • ESK = Лыткин, В.И. – Гуляев, Е.И. Краткий этимологический словарь коми языка. Москва 1970.
    • Kalima: FUF 12: 159, 18: 36 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Toivonen: FUF 19: 82, 32: 104 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Paasonen: FUF 2: 107 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Setälä: FUF 2: 223 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • E.Itkonen: FUF 31: 163 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Setälä: FUFA 12: 66 = Anzeiger der Finnisch-ugrischen Forschungen [Angaben s. unter FUF]
    • FUV = Collinder, Björn, Fenno-Ugric Vocabulary. An Etymological Dictionary of the Uralic Languages. Stockholm 1955.
    • Setälä: JSFOu 17/4: 10, 30/5: 47 = Suomalais-ugrilaisen Seuran Aikakauskirja. Journal de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1886–.
    • Schmidt: JSFOu 42/3: 1 = Suomalais-ugrilaisen Seuran Aikakauskirja. Journal de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1886–.
    • E.Itkonen: LpChr 82 = Itkonen, Erkki, Lappische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und Wörterverzeichnis. Helsinki 1960 (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VII).
    • Wichmann: MSFOu 21: 150 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • K.Donner: MSFOu 49: 166 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • Rédei: NyK 66: 8 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • Sinor: NytudÉrt 58: 200 = Nyelvtudományi Értekezések. 1–, Budapest 1953–.
    • Sauvageot: Rech 54 = Sauvageot, Aurélien, Recherches sur le Vocabulaire des Langues Ouralo-Altaiques. Thése proposée á la Faculté des Lettres de l'Université de Paris. Budapest 1929.
    • Vasmer: REtWb 353, 472 = Vasmer, Max, Russsisches Etymologisches Wörterbuch. Heidelberg. I, 1953; II, 1955; III, 1958 (Indogermische Bibliothek, II. Reihe).
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • O.Donner : Suomi 1882/2/15: 286
    • Castrén: TscherGr 69 = Castrén, M. Alexander, Elementa grammatices tscheremissae. Kuopio 1845.
    • Räsänen: UAJb 25: 24 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Angere: UrJukFr 49 = Angere, Johannes, Die uralo-jukagirische Frage. Ein Beitrag zum Problem der sprachlichen Urverwandtschaft. Stockholm 1956.
    • Ojansuu: Vir 1900: 67 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.
    • Räsänen: Vir 1947: 165 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.
    • Räsänen: VJa 1968/1: 47 = Вопросы языкознания [1]–, Москва 1952–.