Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. waśara FW    'fejsze, balta, kalapács'  de 'Axt, Hammer'  en 'axe (n), hammer'



    UEW № 1693 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Szerszám. Fegyver


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    finn vasara 'Hammer'
     
    észt vasar 'Axt, Hammer'Gen. vasara
     
    számi/lappLviehtjēr ~ vǟhtjēr 'Axt, Hammer'
    Lmiehtjēr 'Axt, Hammer'
    Nvœččer ~ vœ̄ǯer -œčč- 'Axt, Hammer'
    Notviehčer 'Axt, Hammer'1755
    Kldvieččer 'Axt, Hammer'1755
    Tvieččer 'Axt, Hammer'1755
     
    mordvinEuźeŕ 'Hammer'
    Eviźiŕ 'Axt'
    Muźeŕ 'Hammer'


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    < urar. od. uriran  *vaźra- : vgl. altind. vájra- 'Waffe des Indra', aw. vazra- 'Hauptwaffe des Mithra', pehl. warz , pers. gurz 'Keule'.

    Im Lapp. ist unter dem Einfluß des inlautenden mouillierten Konsonanten (čč < *ś) ein Lautwandel *a > (*e > ) ä (œ, ie usw.) eingetreten. In lapp. miehtjēr fand ein sporadischer Wandel v > m statt.

    Mord. uźer ist durch eine Lautentwicklung *va- > u- und dial, viźir durch einen späteren Wandel *u > i entstanden.

    Zum Bedeutungsverhältnis 'Axt' ~ 'Hammer' vgl. türk. balta 'Beil, Axt' ~ tung. balta 'großer Hammer'.



    Bibliográfia
    • Jacobsohn: ArUgrof 89, 115 = Jacobsohn, Hermann, Arier und Ugrofinnen. Göttingen 1922.
    • Collinder: CompGr 152 = Collinder, Björn, Comparative Grammar of the Uralic Languages. Stockholm 1960.
    • Munkácsi: Ethn 5: 5, 18 = Ethnographia. 1–, Budapest 1890–.
    • E.Itkonen: FUF 29: 330 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Posti: FUF 31: 26 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Paasonen: FUF 8: 79 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • FUV = Collinder, Björn, Fenno-Ugric Vocabulary. An Etymological Dictionary of the Uralic Languages. Stockholm 1955.
    • Kalima: Hirt-Festschr 2: 203 = Germanen und Indogermanen. Volkstum, Sprache, Heimat, Kultur. Festschrift für Herman Hirt. Hg. von Helmut Arntz. 1–2. Heidelberg 1936 (Indogermanische Bibliothek. II. Abt., XV. Bd.).
    • Setälä: JSFOu 14/3: 28, 16/2: 6, 30/5: 85 Anm = Suomalais-ugrilaisen Seuran Aikakauskirja. Journal de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1886–.
    • Toivonen: JSFOu 56/1: 24 = Suomalais-ugrilaisen Seuran Aikakauskirja. Journal de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1886–.
    • Munkácsi: KSz 4: 379 = Keleti Szemle. Revue Orientale. 1–21. Budapest 1900–1932.
    • Ahlqvist: Kulturw 63 = Ahlqvist, August, Die Kulturwörter der westfinnischen Sprachen. Ein Beitrag zu der älteren Kulturgeschichte der Finnen. Deutsche, umgearb. Aufl. Helsingfors 1875 (Forschungen auf dem Gebiete der ural-altaischen Sprachen. II. Theil).
    • E.Itkonen: LpChr 182 = Itkonen, Erkki, Lappische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und Wörterverzeichnis. Helsinki 1960 (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VII).
    • Mayrhofer 3: 790 = Mayrhofer, Manfred, Kurzgefaßtes etymologisches Wörterbuch des Altindischen. A Concise Etymological Sanskrit Dictionary. 1–4. Heidelberg 1956, 1963, 1976, 1980.
    • Harmatta: MŐT 172 = Magyar őstörténeti tanulmányok. Szerk. Bartha Antal, Czeglédy Károly, Róna-Tas András. Budapest 1977.
    • Joki: MSFOu 151: 339 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • Collinder: MSFOu 74: 50 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • Mikkola: MSFOu 8: 27 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • NyH7 44.00
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Anderson: Stud 126 = Anderson, Nikolai, Studien zur vergleichung der ugro-finnischen und indogermanischen sprachen. I. Dorpat 1879.
    • Paasonen: Suomi 1897/3/13: 40
    • Räsänen: UAJb 25: 20 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • E.Itkonen: UAJb 32: 12, 41: 80 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Kalima: Vir 1932: 106 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.