Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. šonɜ FP    'meleg; melegszik'  de 'warm; warm werden'  en 'warm (a); get warm'



    UEW № 1620 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Meleg


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    ? finn huone 'Zimmer'Gen. huoneen
    reghuonus 'Zimmer'SKES
    reghuone(h)us 'Zimmer'
     
    ? észt hoone 'Gebäude, Haus'Gen. hoone
     
    számi/lapp fuonos 'spelunca lapis capiendis aptata'< finn
    Lhuonai 'huone, talo; Zimmer, Haus'< finn
    Nfuonaš 'huone, talo; Zimmer, Haus'< finn
    Nhuonaš 'huone, talo; Zimmer, Haus'< finn
    Kohuonös 'Wolfszaun (Fangvorrichtung)'< finn
    Suonik?huonös 'Wolfszaun (Fangvorrichtung)'< finn
     
    ? udmurt/votjákSšunal- 'warm werden, sich wärmen, sich aufwärmen, schmelzen, auftauen'
    Sšunt- 'wärmen, erwärmen, warm machen, schmelzen, auslassen (z.B. Butter)'
    Sšuni̮t 'warm, Wärme'
    Sšundi̮ 'Sonne'
    Kšunal- 'warm werden, sich wärmen, sich aufwärmen, schmelzen, auftauen'
    Kšunə̑t- 'wärmen, erwärmen, warm machen, schmelzen, auslassen, z.B. Butter'
    Kšunə̑t 'warm, Wärme'
    Kšundə̑ 'Sonne'
    Gšuni̮t 'warm'Wichm2
    Gšundị̑ 'Sonne'
     
    ? komi/zürjénSšonal- 'warm werden'
    Sšondi̮- 'wärmen, warm machen, erwärmen'
    Sšoni̮d 'warm'
    Sšondi 'Sonne'
    Pšona·v- 'warm werden'
    Pšoni̮t 'warm'
    Pšondi 'Sonne'
    POšo·nal- 'warm werden'
    POšo·nѳt 'warm'
    POšo·ndi 'Sonne'


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    Finn. e (< eh), wotj. al, t, t, d und syrj. al, d, d sind Ableitungssuffixe.

    Wotj. u und syrj. o (< urperm. *o) können regelmäßig auf FU *e oder *ä zurückgeführt werden, wenn sie sporadisch — vor allem vor r, š, (ž) — auch auf *o (FU *o > urperm. * > *o) zurückgehen können. Die Zusammenstellung mit den ostseefinn. Wörtern ist nur im letzteren Fall möglich. Im Finn. wurde *o >, *ō >, uo.

    In semantischer Hinsicht vgl. finn. (SKES) suoja 'lämmin sää (talvella); warmes Wetter (im Winter)' ~ 'rakennus, asuinhuone; Gebäude, Wohnzimmer'; dt. Stube ~ ahd. stuba 'heizbares Gemach (besonders für Frauen), Badezimmer' ~ engl. stove  'Ofen'  ~ schwed. stuga 'Wohnstube' (Kluge, DtEtWb.20).

    Nomen-Verbum.




    Bibliográfia
    • Setälä: ÄH 270 = Setälä, E. N., Yhteissuomalainen äänehistoria. I ja II. vihko (Sivv. 1–446). Helsinki 1899.
    • Qvigstad: Beitr 146, 177 = Paasonen, H., Beiträge zur finnischugrisch-samojedischen Lautgeschichte Budapest 1917 (Sonderdruck aus Keleti Szemle XIII–XVII).  
    • ESK = Лыткин, В.И. – Гуляев, Е.И. Краткий этимологический словарь коми языка. Москва 1970.
    • Qvigstad: FUF 29: 46 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Wichmann: MSFOu 21: 21 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • MUSz 189 = Budenz, József, Magyar–ugor összehasonlitó szótár. Budapest 1873–1881.
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Uotila: SyrjChr 156 = Uotila, T. E., Syrjänische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und etymologischem Wörterverzeichnis. Helsinki 1938. (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VI).
    • VglWb 1: 345 = Donner, O., Vergleichendes Wörterbuch der finnisch-ugrischen Sprachen. Leipzig I, 1874 ; II, 1876; III, 1888.
    • E.Itkonen: Vir 1937: 299 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.
    • Lytkin: VokPerm 100 = Лыткин, В. И., Исторический вокализм пермских языков Москва 1964.
    • Anderson: Wandl 223 = Anderson, Nikolai, Wandlungen der anlautenden dentalen spirans im ostjakischen. St.-Pétersbourg 1893 (Mémoires de l'Académie Impériale des Sciences de St.-Pétersbourg. VII série. Tome XL, No„– 2 et dernier).
    • Wichmann: WotjChr 109 = s. Wichm [wotj]