Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. kirkɜ FU    'belső rész(e vminek), üreg'  de 'Inneres; Höhlung'  en 'inside, hollow'



    UEW № 315 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Kívül. Belül,  Bemélyedés


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    mari/cseremiszKBkörγə 'das Innere, Inneres'
    Ukörγö 'das Innere, Inneres'
    Bkörγö 'das Innere, Inneres; Futter (z. B. des Rockes), Höhlung'
     
    udmurt/votjákSgi̮ri̮k 'Höhle, Höhlung'
    Sgi̮rk 'Höhle, Höhlung'
    Kgə̑rə̑k 'Höhle, Höhlung'
    Ggı̣̑rt 'Höhle, Höhlung'MSFOu: 65:346 (Wichmann mitg. Uotila)
     
    komi/zürjénSgi̮rk 'das Innere (des Körpers), Eingeweide (beim Menschen und Tier), Leibeshöhlung'
    Pgi̮rk 'das Innere (des Körpers), Eingeweide (beim Menschen und Tier), Leibeshöhlung; das Innere (des Baumes), Höhlung (im Baum)'
    POgѳrk 'Höhlung, Inneres'
     
    manysi/vogulTJkirən: waŋkā kirən 'in die Grube'MSFOu: 111:178,174,200 (Kannisto mitg. Liimola)
    TJkirt: waŋkā kirt 'in dem Brunnen'
    kült: päjəp kült 'in dem Ranzen'
    Tkwi̊r 'belső; das Innere'MSz
    Tkūr 'belső; das Innere'
    Tkė̄r 'belső; das Innere'
    TOkhul 'belső; das Innere'
    Kkiwėr 'belső; das Innere'
    Kkiwr 'belső; das Innere'
    Pkēr 'belső; das Innere'MSFOu: 134:242,313 (Kannisto mitg. Liimola)
    Pkiwər 'Höhlung (in einem Baum)'MSFOu: 134:242,313 (Kannisto mitg. Liimola)
    Sokiwər 'Gefäß'MSFOu: 116:273 (Kannisto mitg. Liimola)
    LOjiw-kiwər 'Höhlung in einem Baume'jiw 'Baum'MSFOu: 116:273 (Kannisto mitg. Liimola)
    Nkiwėr 'belső, das Innere; üreg; Höhle; tál; Schüssel'
    Nkiwr 'belső, das Innere; üreg; Höhle; tál; Schüssel'


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    In der wotj. G Form gı̣̑rt trat ein sporadischer Wandel rk rt ein.

    Das l in TO khul, TČ kült kann vielleicht mit dem Einfluß von (WV 29) TJ TC kül 'Haus' erklärt werden.

    Finn. kurkku 'Kehle, Gurgel, Hals', mord. E kirga, kiŕga, korga, M *kə̑rga 'Hals' (Wichmann: FUF 11: 203; Sauvageot, Rech. 87; Uotila: MSFOu. 65: 346; Lytkin: VJa. 1953: 55; ESK) sowie ung. húr 'Saite; (altung.) Darm' (s. die Bibliographie oben und SzófSz. „wahrscheinlich") gehören wegen der unterschiedlichen Bedeutung und der ursprünglichen Velarität nicht hierher (letzteres betrifft das mord. Wort nur dann, wenn die velare Variante die ursprünglichere ist).

    Budenz (MUSz. 874) verknüpfte irrtümlicherweise ung. üres 'leer', lapp. kuoros, koros 'vacuus, inanis', finn. koro : koro-puu 'arbor intus cava' mit den tscher., wotj., syrj. und wog. Wörtern.



    Bibliográfia
    • ÁKE 492.00 = Munkácsi, Bernát, Árja és kaukázusi elemek a finn-magyar nyelvekben. 1. kötet. Magyar szójegyzék s bevezetésül: a kérdés története. Budapest 1901.
    • ESK = Лыткин, В.И. – Гуляев, Е.И. Краткий этимологический словарь коми языка. Москва 1970.
    • Wichmann: FUF 11: 203, 216 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • FUV = Collinder, Björn, Fenno-Ugric Vocabulary. An Etymological Dictionary of the Uralic Languages. Stockholm 1955.
    • Kálmán: MNy 54: 354 = Magyar Nyelv. 1–, Budapest 1905–.
    • Uotila: MSFOu 65: 346 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • MUSz 874 = Budenz, József, Magyar–ugor összehasonlitó szótár. Budapest 1873–1881.
    • Sauvageot: Rech 87.00 = Sauvageot, Aurélien, Recherches sur le Vocabulaire des Langues Ouralo-Altaiques. Thése proposée á la Faculté des Lettres de l'Université de Paris. Budapest 1929.
    • SKES (kurkku) = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Uotila: SyrjChr 80.00 = Uotila, T. E., Syrjänische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und etymologischem Wörterverzeichnis. Helsinki 1938. (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VI).
    • E.Itkonen: UAJb 28: 70 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Lytkin: VJa 1953: 55 = Вопросы языкознания [1]–, Москва 1952–.