Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. särɜ- FP    'tör, törik'  de 'brechen'  en 'break (vi vt)'



    UEW № 1547 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Tör


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    mordvinEseŕeďe 'krank sein, schmerzen, weh tun'
    Mśäŕäďe-, säŕäďe- 'krank sein, schmerzen, weh tun'
     
    udmurt/votjákSse̮r- 'brechen, zerbrechen, zerstören'
    Ksȯr- 'brechen, zerbrechen, zerstören'
    Gse̮rị̑- 'brechen, zerbrechen, zerstören'
     
    komi/zürjénSMsere̮d- 'разрыхлять (грядку) разрыхлять землю'
    Skrsere̮d-: kore̮g sere̮d 'разбивать комья земли, разрыхлять землю'kore̮g 'ком, комок земли.'ESK
    Udsere̮d- 'бегать мурашками (по телу,от озноба)'


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    Mord. (e)ďe und syrj. e̮d sind Ableitungssuffixe.

    In mord. M śäŕäďe- wurde unter dem Einfluß der inlautenden mouillierten Konsonantenumgebung s > ś.

    Die Bedeutungsparallelen zum Bedeutungsverhältnis wotj. 'brechen' ~ mord. 'schmerzen, weh tun' s. unter *poδ'ɜ 'Span; spalten, splittern' FU und *ćärke- 'brechen''Schmerzen haben, weh tun' FU.

    Mehrere Forscher (Lindström: Suomi 1852:91; Anderson: Wandl. 148—9; Setälä: JSFOu 14/3:39. FUF 2:249; Paasonen: MordChr. 124; s-Laute 24; Wichmann: WotjChr. 100; Ravila: FUF 20: 116; E. Itkonen: FUF 31; 173 mit ?; SKES mit ?; ESK) haben die oben angeführten Wörter mit finn. särke- 'zerbrechen, zerschlagen usw.' und Entsprechungen zusammengestellt.

    Das ist jedoch nicht akzeptabel, da mord. seŕeďe- und die perm. Wörter auf ein ursprüngliches *s hinweisen (das finn. Wort s. unter *ćärke- '(intr., tr.) brechen''Schmerzen haben, weh tun' FU).



    Bibliográfia
    • ESK = Лыткин, В.И. – Гуляев, Е.И. Краткий этимологический словарь коми языка. Москва 1970.
    • Setälä: FUF 2: 249 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • E.Itkonen: FUF 31: 173 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • MUSz 184 = Budenz, József, Magyar–ugor összehasonlitó szótár. Budapest 1873–1881.
    • Honti: NyK 80: 377 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • s-Laute 24.00
    • SKES (särkeä) = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Anderson: Wandl 148-9 = Anderson, Nikolai, Wandlungen der anlautenden dentalen spirans im ostjakischen. St.-Pétersbourg 1893 (Mémoires de l'Académie Impériale des Sciences de St.-Pétersbourg. VII série. Tome XL, No„– 2 et dernier).