Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. leppä FW    'égerfa'  de 'Erle'  en 'alder'



    UEW № 1377 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Növényfajok


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    finn leppä 'betula, alnus; Erle, Blut; in Komposita: rot'
     leppä-kerttu 'Marienkäfer'FUF:24:197 (Vilkuna)
     leppä-lintu 'Gartenrotschwänzchen'lintu 'Vogel'
     
    észt lepp 'Erle; Eller (Alnus Tournef.); Blut (ausgeflossenes, bes.von Tieren), Blutwasser'Gen. lepa
     
    ? számi/lappLleiˈpē ~ läiˈpē 'das Blut des Bären urspr. beim Bärenritus, das Menstruationsblut der Frau, Alnus incana, alder, white alder'
    Nlœiˈbe -ib- 'Alnus incana, alder, white alder'
    Notliahp 'Erle'Kuollan:1403
    Kldliehp 'Erle'Kuollan:1403
    Tliehpe 'Erle'Kuollan:1403
     
    mordvinEľepe 'Erle'
    Mľepä 'Erle'


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    Lapp. N lœi'be, L lei'pē, dessen Diphthong œi, ei unregelmäßig ist, ist möglicherweise ein finn. Lehnwort.

    Mord. e in der ersten Silbe anstelle des zu erwartenden i ist unregelmäßig.

    Die Bedeutung 'Blut' im Finn. und Lapp. kommt von der rostroten Farbe der Erlenrinde. Darauf beruht auch der Volksglaube von der magischen Kraft des Baumes.

    Die Zusammenstellung mit *läppɜ (*δäppɜ) oder *leppɜ (*δeppɜ) 'Milz' FU, ? U (Lehtisalo: KSVk. 14:78, vgl. Nirvi: Sanankieltoja 247) ist falsch.

    Die Wortfamilie *lelɜ(*lälɜ) 'Erle' FP (Lindström: Suomi 1852: 55; Genetz: Suomi 1897/3/13: 34; Wiklund: MO 1: 58) ist aus lautlichen Gründen von den obengenannten Wörtern zu trennen.



    Bibliográfia
    • Setälä: ÄH 122 = Setälä, E. N., Yhteissuomalainen äänehistoria. I ja II. vihko (Sivv. 1–446). Helsinki 1899.
    • Steinitz: FgrVok 53 = Steinitz, Wolfgang, Geschichte des finnisch-ugrischen Vokalismus. Stockholm 1944 (Acta Instituti Hungarici Universitatis Holmiensis. Series B, Linguistica. 2).
    • E.Itkonen: FUF 29: 306, 318 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Setälä: JSFOu 14/3: 42 = Suomalais-ugrilaisen Seuran Aikakauskirja. Journal de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1886–.
    • Lehtisalo: KSVk 14: 77 = Kalevalaseuran vuosikirja. 1–, Helsinki, Porvoo, [später:] Porvoo – Helsinki 1921–.
    • Ahlqvist: MMdGr 161 = Ahlqvist, August, Versuch einer mokscha-mordwinischen Grammatik nebst Texten und Wörterverzeichnis. St. Petersburg 1861 (Forschungen auf dem Gebiete der ural-altaischen Sprachen. I. Theil).
    • Wiklund: MO 1: 58 = Le Monde Oriental. 1–35, Uppsala 1906–1941 [tatsächlich: 1947].
    • Paasonen: MordChr 89 = Paasonen, H., Mordwinische Chrestomathie mit Glossar und grammatikalischem Abriss. 2. Auflage (1953). (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. IV)
    • Wiklund: MSFOu 10: 298 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • T.I.Itkonen: MSFOu 58: 32 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • N.Sebestyén: NyK 52: 320 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Genetz: Suomi 1897/3/13: 34, 37
    • Genetz: VähKirj 23/2: 34 = Vähäisiä Kirjelmiä. Suom. Kirj. Seura. 1–, Helsinki 1885.
    • Grundström: Vir 1953: 91 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.