Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. kansa FP    'nép, emberek; társ, barát'  de 'Volk, Leute; Genosse, Freund'  en 'people; companion, friend'



    UEW № 1268 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Közösség,  Barátság,  Férfi. Ember


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    ? finn kansa 'Volk, Nation, Leute'
     kanssa 'mit, samt'
     
    ? észt -ga 'mit, samt'
     kaasa 'Genosse, Gefährte, Gatte, Gattin'
    regkās 'Genosse, Gefährte, Gatte, Gattin'uebib347
     
    ? számi/lappWfsɢättsisε: nu͕ò͕r˴ɛ̮ ɢättsisε 'das junge Geschlecht'Lag, LpWsch: 596
    Ngaʒ'ʒe -ʒʒ- 'household (often in opposition to a single individual), (considerable) assembly of people'
    Akɑinc 'Genosse'Kuollan: 254
    Kldkɑ̄inc 'Genosse'Kuollan: 254
    Tkɑince 'Genosse'Kuollan: 254
     
    ? udmurt/votjákSkuz 'Paar'
    Skuzo 'ein Paar bildend, paarig'
    Kku̇z 'Paar'
    Kku̇zo 'ein Paar bildend, paarig'
    Gkuzo 'ein Paar bildend, paarig'
     
    ? komi/zürjénSgoz 'Paar'
    Sgozja 'paarig, gepaart, Ehepaar'
    Pgoz 'Paar'
    Pgozja 'paarig, gepaart, Ehepaar'
    POguz 'пара'
    POguzja 'чета, муж с женой'


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    Die Zugehörigkeit des lapp. Wortes ist wegen des a der ersten Silbe unsicher.

    Im Finn. wurde das Wort zur Postposition mit komitativer Funktion, im Est. zum Kasussuffix.

    Zum Bedeutungverhältnis finn. 'Volk, Leute' ~ est. 'Genosse, Gefährte' vgl. finn. seura 'Gesellschaft' ~ est. sõber 'Freund', finn. kunta 'Gemeinde'~ ? mord. M końďä, kuńďä 'Freund, Kamerad'. Zu den perm. Bedeutungen 'Paar, Ehepaar' vgl. est. kaasa 'Gatte, Gattin'.

    Die Zusammenstellung ist unsicher, weil die finn. und lapp. Wörter auch Entlehnungen aus dem Germ. sein können (< frühurgerm. *χansɑ̄ < germ. *hansō > got. hansa 'Schar, Menge', ahd. hansa 'Kriegerschar').

    Lapp. N guosˈse -ss- 'guest, stranger' (Bergsland: Vir. 1965: 153) kann wegen der abweichenden Bedeutung nicht hiermit verbunden werden.



    Bibliográfia
    • Lytkin: CTIFU 52.00
    • Thomsen: Einfl 40, 140 = Thomsen, Vilhelm, Über den einfluss der germanischen sprachen auf die finnisch-lappischen. Aus dem dänischen übersetzt von E. Sievers, Halle 1870.
    • ESK = Лыткин, В.И. – Гуляев, Е.И. Краткий этимологический словарь коми языка. Москва 1970.
    • Wichmann: FUF 11: 214 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Setälä: FUF 13: 376 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Toivonen: FUF 19: 204 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • E.Itkonen: FUF 31: 157, 279 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • E.Itkonen: LpChr 106 = Itkonen, Erkki, Lappische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und Wörterverzeichnis. Helsinki 1960 (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VII).
    • Zsirai: MNy 22: 185 = Magyar Nyelv. 1–, Budapest 1905–.
    • E.Itkonen: MSFOu 79: 67 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • Thomsen: SamlAfh 2: 88 = Thomsen, Vilhelm, Samlede Afhandlinger. 1–4. København 1919–1931.
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Anderson: Stud 86 = Anderson, Nikolai, Studien zur vergleichung der ugro-finnischen und indogermanischen sprachen. I. Dorpat 1879.
    • Uotila: SyrjChr 81 = Uotila, T. E., Syrjänische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und etymologischem Wörterverzeichnis. Helsinki 1938. (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VI).
    • Schlachter: UAJb 34: 148 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • E.Itkonen: UAJb 34: 193 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • VglWb 1: 93 = Donner, O., Vergleichendes Wörterbuch der finnisch-ugrischen Sprachen. Leipzig I, 1874 ; II, 1876; III, 1888.
    • Toivonen: Vir 1937: 142 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.
    • E.Itkonen: Vir 1957: 7 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.
    • Koivulehto: Vir 1976: 251 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.
    • Lytkin: VokPerm 70 = Лыткин, В. И., Исторический вокализм пермских языков Москва 1964.